HAZRET-İ ALİ’NİN (R.A.) NASİHATLERİNDEN Emîru’l-Müminîn Hazret-i Ali kerremallâhü vecheh, tayin ettiği bir valisine yazdığı mektupta şöyle buyurmuştur: İlk emrim şudur: Takvâya sarıl ve dâima Allâhü Teâlâ’nın emirlerine ve Resûlullah Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem’in sünnetine sarıl. Bunlara tâbi olmayan hiç kimse saadete ermemiştir. Onları inkâr eden ve tâbi olmaktan yüz çeviren kimse de şekavete düşmekten kurtulamamıştır. Elinle ve dilinle dâima hakkı müdafaa et. Zira Allâhü Teâlâ, dinine yardım edenleri aziz kılar, yükseltir. Bir emrim de şudur: Nefsine sahip ol, onu isyana, itaatsizliğe yönelmekten menet. Âyet-i celîlede -meâlen-: “Muhakkak ki nefis, kötülüğü şiddetle emreder. Ancak Rabb’imin rahmet ettiği (muhafaza ettiği nefisler) müstesna.” buyurulmuştur (Yûsuf Sûresi, âyet 53). Ben, seni bir vilâyete gönderdim ki; ona nice kimseler vali olup kimi adalet ve insâf göstermiş, kimi de eziyet ve zulmetmişlerdir. Sen, senden önceki valilerin yaptıkları fena işlere nazar edip onları kınayabileceğin gibi halk da senin yaptıklarını kınayabilir. Ona göre dikkatli hareket et. Zira, sâlihlerin güzel hâlleri, Allâhü Teâlâ’nın kullarının lisanlarındaki kelimelerle anlaşılır. İyilik et ki; halk arasında güzellikle anılmaya lâyık olasın. Yanında sâlih amelden daha sevgili zahîre (azık) olmasın. Nefsinin arzularına kapılma. Bilakis nefsine mâlik olup onu dine tâbi kıl. Helâl olmayan şeylerde nefsine karşı cimri ol ve nefsinin muradını verme. Kalbinde halka karşı dâima merhamet olsun. Halk, isteyerek veya istemeden bazı hatalar işleyebilir. Gerektir ki; Hak Teâlâ’nın, senin günahlarını affetmesini sevdiğin gibi, sen de halka karşı affınla ihsânda bulun. Bir kimsenin cürmünü affettiysen ona pişman olma ve bir kimseyi cezalandırdıysan, ona da sevinme. Hata olma ihtimali olan yerde acele etme. İhtiyatlı hareket et ve “Nasıl olsa bana itaat etmeleri gerek.” deyip de hiç kimseye zulmetme. Eğer kendi azamet ve saltanatını müşâhede etmekle nefsine gurur ve kibir gelirse Hak Teâlâ’nın mülkünün büyüklüğüne ve saltanatının kemâline nazar eyle ve gör ki senin âciz olduğun şeylerde o, tam kudret sahibidir. Cenâb-ı Hak, kibirlenenleri alçaltır, perişan eder. Kul haklarından son derece sakın ve adaletle hareket et. Kimseyi kayırma. Eğer öyle etmeyip kendine yakın olanı kayırırsan Allâhü Teâlâ’nın kullarına zulmetmiş olursun. Kullarına zulmedene, Hak Teâlâ, kendi husûmet eyler. Bil ki; Hak Teâlâ’nın nimetlerini kesmesine ve belaları hızlıca vermesine sebep olmak husûsunda, zulümde ısrar etmekten beteri yoktur. Müslümanların menfaatine ve Cenâb-ı Hakk’ın rızasına en uygun olan, sana, her şeyden daha sevgili olsun. Zira etrafındaki ileri gelenler razı olsa, ama halk razı olmasa bundan bir fayda gelmez. Halkın gizli ayıplarını açmak isteyen kimseleri yanına getirip sözünü dinleme. Zira halkta bazı ayıplar vardır ki onu idareciden başka kimse örtemez. Bir ayıbı sana söyleseler, onu gizle. Başkasına duyurmaya çalışma. Senin üzerine lâzım olan; fesadı örtmektir. Gücünün yettiğince halkın ayıbını ört ki Hak Teâlâ da senin ayıbını örtsün. Kine sebep olacak şeyleri gönlünden çıkar. Alâkan olmayan şeyleri öğrenmeye çalışma. Bir kimse sana gelip gammazlık (kovuculuk) yapsa onu tasdikde acele etme, ihtiyatlı hareket et. Zira gammaz, ehl-i garazdır (menfaati peşindedir). Cömertlik yapacağın bir husûsta istişare edeceğin kimseler arasına cimri kimseyi getirme, zira seni fakirlik ile korkutup cömertlikten meneder. Korkak kişiyle de istişare etme. Zira kalbine zayıflık verir. Tamahkâr; açgözlü kişiyle de istişarede bulunma. Zira tamahkâr olmana ve insanlara zulmetmene sebep olur. Bil ki; cimrilik, korkaklık ve tamahkârlık, Allâhü Teâlâ’ya sûizan beslemekten hâsıl olan fenâ hâllerdir. Onlardan kaçınmak gerektir. (Hayat Rehberi) قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَعْلَمُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ. (كنز) Resûlullah Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdular: “Benden sonra ümmetimin en âlimi, Ali bin Ebû Tâlib’dir.” (Kenzü’l-Ummâl)